تغییرپذیری مکانی برخی خصوصیات خاک در سه کاربری جنگل، مرتع و کشاورزی (مطالعه موردی:منطقه پشرت کیاسر)

مطالعات خصوصیات خاک در شناسایی اثرات مدیریت های متفاوت در عرصه های کشاورزی و منابع طبیعی از جمله تخریب مراتع و جنگل ها و احیاء اراضی از اهمیت زیادی برخوردار است. همچنین به منظور مدیریت بهتر اکوسیستم ها و تفسیر آنها آنالیز تغییرپذیری مکانی خصوصیات خاک ضروری است. آنجا که در کشور خصوصا شمال ایران با پدیده تبدیل اراضی مواجه هستیم در این تحقیق، تغییرپذیری مکانی خصوصیات خاک در سه کاربری متفاوت در منطقه پشرت کیاسر بررسی شد. نمونه برداری در سه سایت جنگل، مرتع و کشاورزی با پیاده کردن یک شبکه نمونه برداری 120×120 مترمربعی انجام و ازهر سایت تعداد 49 نمونه خاک از عمق 0-30 سانتیمتر جمع آوری و به آزمایشگاه انتقال یافت. در آزمایشگاه ویژگی های خاک شاملph ، آهک، نیتروژن کل، کربن آلی، بافت خاک (درصد سیلت، رس و شن ) و درصد رطوبت اندازه گیری شد. سپس داده ها نرمال گردیده و آنالیز های زمین آماری برای نشادن دادن وابستگی مکانی این ویژگی-ها صورت گرفت. آنالیز مکانی ویژگیهای مورد مطالعه نشان داد که مدل مناسب برای همه ویژگی های خاک از نوع همسانگرد یا مستقل از جهت بوده است. در کاربری کشاورزی همه پارامترهای خاک به جز اسیدیته دارای ساختار مکانی بالا بودند. در کاربری جنگل وابستگی مکانی اکثر ویژگی های خاک قوی و کربن آلی، درصد شن متوسط تا قوی و ویژگی هدایت الکتریکی وابستگی مکانی ضعیف داشت. همچنین در کاربری مرتع به استثنای ویژگی های درصد رطوبت، رس، اسیدیته و نیتروژن بقیه ویژگی های خاک وابستگی مکانی متوسط تا ضعیف داشتند. در کل تغییر کاربری وابستگی مکانی را کاهش داده است. برای آزمون اثرات نوع کاربری بر ویژگی‏های خاک از آنالیز واریانس یکطرفه (anova) استفاده شد. مقایسه میانگین ویژگی‏های خاک بین کاربری‏ها با روش دانکن در سطح 01/0 انجام شد. داده ها با استفاده از نرم افزار spss نسخه 16 آنالیز شدند. نتایج نشان داد که بطور کلی کربن و نیتروژن تغییرات بیشتری در کل منطقه داشته و اسیدیته کمترین تغییرات را از خود نشان داد. تفاوت معنی‏داری در سطح یک درصد بین کاربری‏های مختلف از نظر ویژگی‏های مورد مطالعه وجود دارد.